SKALA DUBOWICZA - ocena dojrzałości noworodka opiera się na ocenie 11 kryteriów morfologicznych i 10 neurologicznych - suma punktów (od 0-4) określa czas trwania ciąży w tygodniach (0-9 = 26 tyg; 66-69 = 42 tyg; 51-54 = 38 tyg.) - kryteria morfologiczne: 1. Obrzęk 2. Grubość i wygląd skóry 3. Kolor skóry 4. Przeświecanie skóry 5. Meszek płodowy 6. Bruzdy na stopach 7. Szerokość brodawki piersiowej 8. Obwódka brodawki piersiowej 9. Kształt małżowiny usznej 10. Sprężystość małżowiny 11. Narządy płciowe męskie 12. Narządy płciowe żeńskie - kryteria neurologiczne: 1. Pozycja ułożenia 2. Zgięcie dłoni (od 90 st. do 0 st.) 3. Zgięcie stopy (j/w) 4. Sprężystość kończyn górnych 5. Sprężystość kończyn dolnych 6. Kąt podkolanowy 7. Pięta do ucha 8. Objaw szarfy 9. Zdolność utrzymania głowy 10. Objaw podwieszenia WCZEŚNIACTWO - jako wcześniaka określa się noworodka urodzonego przed upływem 37 tygodni ciąży - wg. innego kryterium kwalifikuje się do grupy wcześniaków dzieci urodzone z masą ciała poniżej < 2500 g - uwzględniając czas trwania ciąży i masę ciała, całą populację noworodków można podzielić na 3 grupy: 1. Urodzone z niedoborem należnej masy ciała w stosunku do czasu trwania ciąży (poniżej < 10 percentyla) (SGA – Small for Gestational Age) 2. Z prawidłową masą ciała, mieszczącą się między 10 a 90 percentylem w stosunku do czasu trwania ciąży 3. Z dużą masą ciała powyżej 90 percentyla dla czasu trwania ciązy - wśród dzieci z masą ciała poniżej 2500 g (SGA) w stosunku do czasu trwania ciąży można wyróżnić: 1. Noworodki z prawidłowym przyrostem masy ciała, urodzone jednak przed 37 tygodniem ciąży, czyli wcześniaki z właściwą masą ciała w stosunku do czasu trwania ciąży 2. Dzieci z zahamowaniem wewnątrzmacicznego wzrostu, urodzone po 37 tygodniu ciąży – czyli z niedoborem należnej masy ciała (hipotrofiki) 3. Noworodki z opóźnieniem wewnątrzmacicznego wzrostu, które urodziły się przedwcześnie, przed 37 tygodniem ciąży – wcześniaki hipotroficzne z niedoborem należnej masy ciała - przyczyny wcześniactwa i SGA są często podobne: 1. Demograficzne – rasa czarna, niski status społeczno-ekonomiczny 2. Przed ciążą – niski wzrost, mała masa ciała, niedożywienie, przewlekłe choroby, wady macicy, urodzenie dziecka w poprzedniej ciąży z małą masą ciała, liczba porodów (żaden lub powyżej 5) 3. Ciążowe – ciąża mnoga, niedokrwistość, choroby płodu, gestoza z nadciśnieniem, stan przedrzucawkowy, zakażenia, zaburzenia krążenia łożyskowego, przedwczesne pęknięcie błon płodowych 4. Społeczno-środowiskowe – niski poziom wykształcenia, nikotynizm, narkomania, alkoholizm, wiek (poniżej 16 a powyżej 35 lat), krótka przerwa między ciążami (< 6 m-cy), stres, nie planowana ciąża, stan wolny matki